Cải lương, một loại hình nghệ thuật sân khấu đặc trưng của miền Nam Việt Nam, có một lịch sử phát triển độc đáo và phong phú. Xuất phát từ những năm đầu thế kỷ 20, cải lương hình thành trên cơ sở kết hợp giữa nhạc tài tử Nam Bộ và kịch nói Pháp. Đây là loại hình nghệ thuật đã gắn bó mật thiết với đời sống văn hóa của người dân Nam Bộ trong suốt thế kỷ qua.

Nguồn gốc của cải lương bắt đầu từ những gánh hát nhỏ ở miền Tây Nam Bộ vào thời kỳ Pháp thuộc. Những nghệ sĩ đầu tiên đã tận dụng những làn điệu dân ca Nam Bộ, đặc biệt là nhạc tài tử, để tạo ra một hình thức biểu diễn mang tính kịch cao, thường có nội dung xoay quanh những câu chuyện dân gian, tình yêu, và các vấn đề xã hội.

Trong khoảng thời gian từ 1910 đến 1920, cải lương đã trải qua sự phát triển đáng kể với sự xuất hiện của những nghệ sĩ nổi tiếng như cô Năm Sa Đéc, ông Tư Chơi, và sau này là nghệ sĩ Cao Văn Lầu với bản "Dạ cổ hoài lang". Từ đó, cải lương đã tiến một bước xa hơn khi kết hợp với những yếu tố sân khấu hiện đại, từ dàn dựng, trang phục đến âm nhạc, ánh sáng.

Giai đoạn hưng thịnh nhất của cải lương rơi vào những năm 1930-1950, khi các đoàn cải lương lớn như đoàn Kim Thoa, đoàn Thanh Minh-Thanh Nga phát triển mạnh mẽ. Đây cũng là thời kỳ mà cải lương bắt đầu xuất khẩu ra nước ngoài, tới cộng đồng người Việt tại Pháp và Campuchia. Nhờ vậy, cải lương không chỉ là một hiện tượng văn hóa trong nước mà còn trở thành cầu nối văn hóa của người Việt với thế giới.

Tuy nhiên, từ những năm 1980 trở đi, cải lương đã phải đối mặt với nhiều thách thức do sự phát triển của các loại hình giải trí mới và sự biến đổi nhanh chóng của xã hội. Mặc dù vậy, cải lương vẫn giữ được một vị trí nhất định trong lòng người mộ điệu, nhờ vào các nỗ lực bảo tồn và cách tân của nhiều nghệ sĩ trẻ.

Hiện nay, các nghệ sĩ và nhà văn hóa Việt Nam đang từng ngày cố gắng khơi dậy sức sống mới cho cải lương, biến nó trở thành một phần không thể thiếu trong bức tranh văn hóa đa dạng và phong phú của Việt Nam đương đại. Họ đang tích cực tổ chức các chương trình biểu diễn, cuộc thi cải lương trên các sân khấu lớn nhỏ, đồng thời đưa cải lương vào giảng dạy tại các trường đào tạo nghệ thuật, với hy vọng rằng nghệ thuật này sẽ luôn được lưu truyền và phát triển.